[17-05-2021] Κόσμος: Οι επιστήμονες σχεδιάζουν να εγκαταλείψουν τον κανόνα των 14-ημερών για την έρευνα στο έμβρυο

Το 2016, η Magdalena Zernicka-Goetz μεγάλωσε ανθρώπινα έμβρυα σε ένα εργαστηριακό τρυβλίο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό, τι πριν.

Εμβαπτίζοντας τα μικροσκοπικά σφαiρίδια σε ένα ειδικό ζωμό μέσα σε έναν επωαστήρα, η ομάδα της στο Πανεπιστήμιο του Cambridge παρακολούθησε τα έμβρυα να αναπτύσσονται, μέρα με τη μέρα, σπάζοντας όλα τα προηγούμενα ρεκόρ. Τα έμβρυα προσκολλήθηκαν ακόμη και στο πιάτο σαν αυτό να ήταν μήτρα, βλαστάνοντας μερικά κύτταρα πλακούντα. Αλλά την 13η ημέρα, ο Zernicka-Goetz διέκοψε το πείραμα. Η Zernicka-Goetz είχε βρεθεί αντιμέτωπη με ένα διεθνώς αναγνωρισμένο ηθικό όριο που ονομάζεται «κανόνας 14 ημερών». Σύμφωνα με αυτό το όριο, οι επιστήμονες συμφώνησαν να μην επιτρέψουν ποτέ την ανάπτυξη ανθρώπινων εμβρύων πέρα ​​από δύο εβδομάδες στα εργαστήρια τους. Αυτό είναι το σημείο στο οποίο ένα σφαιρικό έμβρυο αρχίζει να σχηματίζει ένα προσχέδιο σώματος, αποφασίζοντας πού θα καταλήξει το κεφάλι του και πότε τα κύτταρα αρχίζουν να αναλαμβάνουν εξειδικευμένες αποστολές.

Εδώ να πούμε πως αυτός ο κανόνας, για άλλες χώρες κατευθυντήρια γραμμή, για άλλες νόμος, κυριαρχεί για περίπου 40 χρόνια και έχει χρησιμεύσει ως ένα σημαντικό σημείο διακοπής για την εμβρυϊκή έρευνα, δίνοντας ένα σαφές μήνυμα στο κοινό ότι οι επιστήμονες δεν θα μεγαλώνουν μωρά σε εργαστήρια. Γεννήθηκε σαν ιδέα περί το 1970, όταν και για πρώτη φορά γεννήθηκαν τα πρώτα «παιδιά του σωλήνα», οπότε και επισπεύθηκε η ανάγκη για κανονισμούς. Για τους ερευνητές, έδωσε σαφήνεια για την έρευνα που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν.

Τώρα, ωστόσο, ένα βασικό επιστημονικό σώμα είναι έτοιμο να καταργήσει το όριο των 14 ημερών. Η δράση θα έρθει σε μια εποχή που οι επιστήμονες σημειώνουν αξιοσημείωτη πρόοδο στην ανάπτυξη των εμβρυϊκών κυττάρων και την παρακολούθηση τους να αναπτύσσονται. Οι ερευνητές, για παράδειγμα, μπορούν πλέον να οδηγήσουν μερικά μεμονωμένα βλαστοκύτταρα να αναπτυχθούν σε δομές που μοιάζουν με έμβρυα, με ορισμένους να ελπίζουν να ακολουθήσουν αυτά τα συνθετικά μοντέλα εμβρύων πέρα από τον κανόνα των δύο εβδομάδων.

Επιτρέποντας τόσο τα φυσιολογικά όσο και τα τεχνητά έμβρυα να συνεχίσουν να αναπτύσσονται μετά από δύο εβδομάδες, το τέλος του αυτοεπιβαλλόμενου ορίου θα μπορούσε να δώσει το πράσινο φως σε εντυπωσιακά, αλλά ηθικά φορτισμένα νέα πειράματα σχετικά με την επέκταση της ανθρώπινης ανάπτυξης εκτός μήτρας.

Η Διεθνής Εταιρεία Έρευνας για τα Βλαστοκύτταρα (ISSCR) ετοίμασε σχέδια συστάσεων για να μεταφέρει αυτή την έρευνα από μια κατηγορία «απαγορευμένων» επιστημονικών δραστηριοτήτων σε μια κατηγορία έρευνας που μπορεί να επιτραπεί μετά από δεοντολογικό έλεγχο και συμφωνία με τους εκάστοτε εθνικούς κανονισμούς. Ένας εκπρόσωπος της ISSCR, η οποία αποτελείται από ειδήμονες με επιρροή και περί τα 4.000 μέλη, αρνήθηκε να σχολιάσει την αλλαγή, λέγοντας ότι οι νέες κατευθυντήριες γραμμές της θα κυκλοφορήσουν την άνοιξη.

Οι άνθρωποι που είναι εξοικειωμένοι με τις διαδικασίες της ISSCR λένε ότι δεν υπάρχει ομόφωνη υποστήριξη για την απόσυρση του κανόνα των 14 ημερών, με αντιρρήσεις από βιοηθικούς και ορισμένους επιστήμονες να την συνοδεύουν. Παρόλαυτά οι περισσότεροι συμφωνούν ότι οι κανονισμοί πρέπει να χαλαρωθούν.

«Συμφωνώ ότι ο κανόνας πρέπει να αλλάξει, αλλά πρέπει να γίνει με σταδιακό τρόπο, κατά περίπτωση», λέει ο Alfonso Martinez Arias, αναπτυξιακός βιολόγος στο Πανεπιστήμιο Pompeu Fabra της Βαρκελώνης, ο οποίος πιστεύει ότι οι ερευνητές πρέπει να διευκολύνουν τα πειράματά τους. «Η άποψή μου αν γίνει αποδεκτή πολύ γρήγορα θα μπορούσε να στρώσει το δρόμο σε πολύ κακή επιστήμη», λέει. «Ανησυχώ για επερχόμενη πλημμύρα πειραμάτων που δεν θα μας βοηθούν».

Η ISSCR δεν πρόκειται να ορίσει ένα συγκεκριμένο νέο χρονικό όριο, όπως 28 ή 36 ημέρες, σύμφωνα με πρόσωπο που είναι εξοικειωμένο με την αλλαγή του κανόνα. Ενώ τα σκληρά όρια μπορεί να είναι καθησυχαστικά, είναι πιθανό να ξεπεραστούν από την επιστήμη και γι’ αυτό η κοινωνία θέλει να κινηθεί σε μια πιο ευέλικτη προσέγγιση.

Πολλοί επιστήμονες δικαιολογούν την προσπάθειά τους να μελετήσουν τα έμβρυα περισσότερο λέγοντας ότι η έρευνα θα μπορούσε να βελτιώσει την εξωσωματική γονιμοποίηση ή να δώσει στοιχεία για τις αιτίες των γενετικών ανωμαλιών. Ο Johnston, ωστόσο, πιστεύει ότι τα πρωταρχικά κίνητρα είναι η περιέργεια και ο επιστημονικός ανταγωνισμός. «Δεν νομίζω ότι οφείλεται σε ανησυχία για στειρότητα ή πρόωρη αποβολή. Οδηγούνται περισσότερο από έναν τομέα που δεν έχει εξερευνηθεί ακόμα », λέει. «Το έμβρυο είναι σαν ένα μαύρο κουτί και θα ήθελαν να χαρτογραφήσουν αυτό το έδαφος».

Άλλοι πιστεύουν ότι η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη φυσιολογικών εμβρύων, ή μοντέλων εμβρύων, θα δημιουργούσε μια επαρκή πλατφόρμα για τη διερεύνηση της ανθρώπινης γενετικής μηχανικής. «Θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι αναπτύσσονται κανονικά και για να το κάνεις αυτό πρέπει να τα μελετήσεις πέραν των 14 ημερών», αναφέρει ο Insoo Hyun, βιοηθικός στο Case Western Reserve University, ο οποίος υποστηρίζει την ελάφρυνση του κανόνα. «Πρέπει να μελετήσεις αυτό το έμβρυο όσο περισσότερο μπορείς».

 

Πηγή: MIT Technology Review

Χρήστος Χατζόπουλος - Stagiaire EEB