Τρεις αναφορές στο περιοδικό Nature φωτίζουν την πιθανότητα να μετατραπούν τεχνητές μήτρες από εργαστηριακό εργαλείο σε μια διαδικασία ανάπτυξης και διατήρησης ενός ανθρώπινου εμβρύου, από τη γονιμοποίηση έως τη γέννηση.

Δύο άρθρα ανέφεραν τη δημιουργία ανθρώπινων βλαστοκύστεων καλλιεργώντας μη εμβρυϊκά κύτταρα, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, για να τα μετατρέψουν σε δομές που προσιδιάζουν σε βλαστοκύστη, τα βλαστοειδή. Σε μια μελέτη οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν βλαστικά κύτταρα προερχόμενα από μια μόνιμη σειρά βλαστικών κυττάρων με συγκεκριμένους παράγοντες ανάπτυξης για τη δημιουργία των βλαστοειδών. Στη δεύτερη μελέτη, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν κύτταρα του δέρματος ενηλίκων, ώστε να τα επαναπρογραμματίσουν σε βλαστοειδή.

Στο ίδιο τεύχος το Nature ανέφερε ότι οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει μια τεχνητή μήτρα, η οποία επιτρέπει την ανάπτυξη πρώιμων εμβρύων ποντικού σε έμβρυο που περιείχε πλήρως σχηματισμένα όργανα. Σε αυτήν τη μελέτη, οι επιστήμονες στο Ινστιτούτο Επιστημών Weizmann εμφύτευσαν βλαστοκύστες ποντικών στον τεχνητό πλακούντα τους, που περιείχε ειδικά μέσα καλλιέργειας και αέρια, για να μελετήσουν την ανάπτυξη οργάνων, χωρίς να περιορίζονται από την ανάγκη να απεικονιστούν αυτές οι δομές μέσα σε μια μήτρα. Αυτά τα έμβρυα ποντικού έμειναν υγιή μέχρι την 11η ημέρα, οπότε και πέθαναν, επιτυγχάνοντας βιώσιμη κύηση για περίπου το μισό μιας κανονικής κύησης του ζώου αυτού, των 20 ημερών. Πιστεύω, είναι θέμα χρόνου μέχρι αυτή η τεχνολογία να αναπτυχθεί περαιτέρω για τη δημιουργία υγιών νεογέννητων.

Η κοινωνία πρέπει να εξετάσει τα πιθανά οφέλη για την υγεία που προκύπτουν από αυτές τις μελέτες, για να αποφασίσει εάν τα οφέλη υπερνικούν τις ηθικές αρχές και κατευθυντήριες οδηγίες. Πρέπει να λάβουμε υπόψη τον ορισμό της ανθρωπότητας και την ιδέα της δημιουργίας ανθρώπινου όντος, χωρίς απαραίτητα το σώμα της γυναίκας.

Η δημιουργία και η ανάπτυξη ενός ανθρώπου από τη γονιμοποίηση έως τη «γέννηση» (ειδικά με απουσία του σπέρματος και του ωαρίου) αποτελεί πρόκληση για τον ορισμό μας, ως προς το τι είναι ο άνθρωπος. Πιστεύουμε ότι ένας άνθρωπος που κυοφορείται σε τεχνητή μήτρα εξακολουθεί να είναι άνθρωπος και έχει δικαίωμα στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η ανθρωπότητα ως έννοια δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο σε οργανισμό που γεννιέται από έναν άνθρωπο, αλλά θα πρέπει να περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός οργανισμού που μοιάζει ανθρώπινος και δομείται από τον ουσιαστικό γενετικό κώδικα των homo sapiens.

Ωστόσο, οι πολιτιστικές ηθικές προκλήσεις που ανακύπτουν από αυτήν την τεχνολογία μπορεί να είναι τρομακτικές. Πώς θα αισθάνονται οι άνθρωποι, εάν οι γυναίκες δεν χρειάζεται να μείνουν έγκυες για να αποκτήσουν παιδιά; Πολλές γυναίκες αισθάνονται βιολογικά και ψυχολογικά συνδεδεμένες με το έμβρυο που κυοφορούν. Επιπλέον η απουσία εγκυμοσύνης στον άνθρωπο μπορεί να επηρεάσει επιγενετικές διαδικασίες και να αλλάξει το δέσιμο μεταξύ μητέρας και παιδιού. Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει, ωστόσο, ότι η εγκυμοσύνη μπορεί να μην είναι μια κρίσιμη διαδικασία για την ανθρώπινη ανάπτυξη και σύνδεση, καθώς η φυσιολογική ανθρώπινη ανάπτυξη συντελείται μετά την εγκυμοσύνη σε πολλές οικογένειες που έχουν υιοθετήσει παιδιά. Επιπλέον, το βάρος της ιατρικής ευθύνης για τη διατήρηση αυτών των εμβρύων σε τεχνητό πλακούντα θα βαρύνει το ήδη υπερφορτωμένο μας νοσοκομειακό σύστημα. Πρέπει το σύστημα ασφάλειας υγείας να χρηματοδοτήσει αυτήν την τεχνολογία;

Επιπλέον, είναι σημαντικό οι ρυθμιστικές αρχές, οι πολιτικοί, οι γιατροί, οι επιστήμονες, οι θρησκευτικοί μελετητές και ενδιαφερόμενοι πολίτες να μελετούν τη φύση του διεθνώς αποδεκτού κανόνα «14 ημερών», ο οποίος περιορίζει την ανάπτυξη τεχνητά παραγόμενων ανθρώπινων εμβρύων για περισσότερες από 14 ημέρες, όταν κανονικά εμφανίζεται η νωτιαία χορδή στο έμβρυο, που αποτελεί σύνολο κυττάρων που σχηματίζεται και θεωρείται πρόδρομος του νευρικού σωλήνα και του νευρικού συστήματος. Και οι δύο αναφορές στο Nature γνώριζαν αυτόν τον κανόνα (14 ημερών) και δεν διατηρούσαν αυτά τα τεχνητά δημιουργηθέντα έμβρυα μετά τις 14 ημέρες.

Η χρήση γραμμών βλαστικών κυττάρων ή ενήλικων κυττάρων, αντί για σπέρμα και ωάρια, αποφεύγει ένα σημαντικό ηθικό ζήτημα που σχετίζεται με την έρευνα σε πρώιμα ανθρώπινα εμβρυολογικά στάδια- την καταστροφή ενός παραδοσιακού ανθρώπινου εμβρύου. Κανονικά, τα πρόωρα έμβρυα που παραμένουν στη μήτρα για λιγότερο από 25 εβδομάδες αντιμετωπίζουν σοβαρές, αν όχι θανατηφόρες, συνέπειες. Το άρθρο στο Nature περί εκτογένεσης, σε συνδυασμό με μια προηγούμενη έκθεση για το πώς να διατηρήσουμε καλύτερα τα πρόωρα έμβρυα προβάτων σε μια τεχνητή μήτρα, μπορεί να μας βοηθήσει να μάθουμε, πώς να διατηρούμε την υγεία και την ανάπτυξη των πρόωρων ανθρώπινων εμβρύων. Ωστόσο ένα βαθύ ηθικό ζήτημα ανακύπτει, εάν οι επιστήμονες συνδυάσουν τις δύο τεχνολογίες (ήτοι την παραγωγή ανθρώπινων βλαστοκύστεων από κύτταρα δέρματος ή σειρές βλαστικών κυττάρων και τον τεχνητό πλακούντα). Η απόπειρα να αναπτυχθεί ένα έμβρυο in vitro, από την αρχή έως το τέλος, θέτει το έδαφος για επανάσταση στην ανθρώπινη κύηση.

Εξαιτίας του πολύπλοκου χαρακτήρα της ηθικής εκτογένεσης, θα ήταν σκόπιμο η Εθνική Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ να οργανώσει κάποια επιτροπή που θα εξετάσει αυτά τα ηθικά ζητήματα, θα αποφασίσει εάν πρέπει να υπάρχουν όρια στην επιστημονική έρευνα εκτογένεσης και θα προτείνει πολιτικές που θα καθοδηγούν στη λήψη αποφάσεων. Ίσως αυτή τη στιγμή η έρευνα θα πρέπει να επικεντρώνεται μόνο στη χρήση της εκτογένεσης στη θεραπεία των πρόωρων εμβρύων και να περιορίζει την ανάπτυξη δημιουργίας ενός εντελώς βιώσιμου τεχνητού πλακούντα. Στην εποχή της ταχύτατα αναπτυσσόμενης επιστήμης, οι ειδικοί μας στην Εθνική Ακαδημία Επιστημών θα πρέπει να είναι προορατικοί στην παροχή κατευθυντήριων γραμμών στην έρευνα σχετικά με την εκτογένεση.

Πηγή: BioNews

Καλλιόπη-Αργυρώ Τσιριγώτη - Stagiaire ΕΕΒ