02-12-2009
Η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής με την ευκαιρία συμπλήρωσης δέκα χρόνων λειτουργίας της διοργάνωσε ημερίδα αφιερωμένη στον πρώτο της πρόεδρο Γεώργιο Κουμάντο την Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου 2009, 13:00-19:30, στο Αμφιθέατρο του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης με θέμα την "ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ".

Πρόγραμμα Ημερίδας
Περιλήψεις Ομιλιών

Την ημερίδα χαιρέτησαν ο Γ.Γ. του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και  Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Γ. Δημήτραινας, ο Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Δ. Ασημακόπουλος και ο πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου Εμ. Καλοκαιρινός. Οι εργασίες έγιναν σε κατάμεστο αμφιθέατρο καθώς την ημερίδα τίμησαν με την παρουσία τους επιστήμονες πολλών κλάδων, εκπρόσωποι εκκλησιών, φοιτητές, μέλη μη κυβερνητικών οργανώσεων και ενδιαφερόμενο γενικό κοινό.


Από αριστερά: Γ. Δημήτραινας, Δ. Ασημακόπουλος και εκπρόσωπος της Αρχιεπισκοπής Αθηνών







Ιωάννης Παπαδημητρίου, Πρόεδρος Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής

Στο πρώτο μέρος της Ημερίδας προήδρευσε ο Καθηγητής της Νομικής κ. Νικόλαος Κλαμαρής, ο οποίος και αναφέρθηκε στην προσωπικότητα και το έργο του τιμώμενου.

Ακολούθως μίλησε ο  καθηγητής Goran Hermeren, Πρόεδρος της ΕυρωπαΪκής Επιτροπής Βιοηθικής (E.G.E.)  με θέμα : "Ο ρόλος και η επίδραση των Επιτροπών Βιοηθικής στις δημοκρατικές χώρες: Προβλήματα και δυνατότητες".

Goran Hermeren, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βιοηθικής (EGE)

Επόμενος ομιλητής ήταν ο στενός συνεργάτης του Γ. Κουμάντου, Δρ.Τάκης Βιδάλης, ο οποίος προέβη σε εκτενή αναφορά της προσφοράς του τιμώμενου στα πλαίσια της λειτουργίας της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής.


Δρ Τάκης Βιδάλης

Στο δεύτερο μέρος της Ημερίδας, σε τρεις αλληλοδιάδοχες συνεδριάσεις, εκλεκτοί ομιλητές ανέλυσαν τις διάφορες πτυχές του προβλήματος της ευθανασίας.


Α΄  Συνεδρίαση, υπό την Προεδρία του Καθηγητή κ. Ιωάννη Παπαδημητρίου.

-Ο κ.  Γρηγόρης  Κάτσας αναφέρθηκε στις μορφές ευθανασίας:
Ενεργητική, με την ενεργό συμμετοχή του γιατρού, για την επίσπευση του θανάτου.
Παθητική, που σημαίνει αποχή εφαρμογής ηρωϊκών θεραπευτικών πράξεων, όταν ο θάνατος είναι αναπόφευκτος.
Επιπρόσθετη διάκριση αποτελούν και οι δύο μορφές που είναι  μετά από αίτημα του αρρώστου, (εκούσια) ή χωρίς (ακούσια).


Δρ Γρηγόρης Κάτσας

-Η κ. Νικολέττα Ιακωβίδου, αναφέρθηκε στη σοβαρότητα του προβλήματος στα νεογνά, δεδομένου ότι αυτά δεν διαθέτουν ιδίαν βούληση. Ευθανασία στα νεογνά μπορεί να συζητηθεί, μετά από αίτημα των γονέων, σε τρεις καταστάσεις: περιγεννητική ασφυξία, συγγενείς διαμαρτίες και σοβαρή ισχαιμική εγκεφαλοπάθεια.

 
Δρ Νικολέττα Ιακωβίδου






-Ο κ. Ανδρέας Καραμπίνης, αναφέρθηκε στην ευθανασία σε μονάδες εντατικής θεραπείας. Ανέλυσε τα ισχύοντα στη Γαλλία, όπου δεν είναι μεν νοητή η εφαρμογή ευθανασίας, αναγνωρίζεται όμως ότι δεν εφαρμόζονται "εξαντλητικές" θεραπευτικές παρεμβάσεις εκεί όπου το προσδόκιμο επιβίωσης του ασθενούς είναι μηδαμινό.


Δρ Ανδρέας Καραμπίνης

-Ο Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος έδωσε έμφαση στο δίλημμα "παράταση ζωής ή παρεμπόδιση θανάτου". Κατά την εκκλησία, η "ενεργητική" έχει τα χαρακτηριστικά της σκληρότητας του φόνου. Η "παθητική" έχει το στοιχείο της εγκατάλειψης. Η εκκλησία αντιτίθεται και στα δύο. Συζητεί όμως τη διακοπή της επιθετικής θεραπευτικής, όταν η "αγωγή" δεν θεραπεύει αλλά ενδεχομένως βασανίζει.

Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος

Β΄ Συνεδρίαση όπου το θέμα εξετάζεται από νομική πλευρά. Προεδρεύει η καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου κ. Τζούλια Ηλιοπούλου-Στράγγα.

Από τις εισηγήσεις:

-Ο κ. Λεωνίδας Κοτσαλής εξέτασε τις πρόσφατες εξελίξεις σε διάφορες χώρες τόσο στην Ευρώπη όσο και αλλού. Επίσης ανέλυσε τις λεγόμενες "διαθήκες ζωής", τις επιθυμίες δηλαδή του ατόμου για την ακολουθητέα αγωγή, όταν αυτό δεν θα είναι σε θέση να επικοινωνήσει.


Από αριστερά: Καθηγητές Λεωνίδας Κοτσαλής, Ελισάβετ Συμεωνίδου-Καστανίδου, Τζούλια Ηλιοπούλου-Στράγγα

-Η κ. Ελισάβετ Συμεωνίδου-Καστανίδου ανέλυσε τα ισχύοντα νομικώς στη χώρα μας. Η εισηγήτρια διευκρίνισε ότι αρχικώς όλες οι μορφές ευθανασίας δεν αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο, αλλά πρέπει να ελέγχεται ο τρόπος που οδηγεί στο αποτέλεσμα του θανάτου. Γι' αυτό, σύμφωνα με το δικαιικό μας σύστημα, άλλες μορφές ευθανασίας μπορεί να είναι ανεκτές και άλλες όχι, σε κάθε περίπτωση. Επίσης, αναφέρθηκε στα ισχύοντα σε περιπτώσεις "έμμεσης ενεργητικής" (μέσω μίας αποδεκτής αγωγής), ακολούθως δε εξέτασε τα ισχύοντα σε περιπτώσεις παθητικής ευθανασίας, μετά ή άνευ της βουλήσεως του ασθενούς.

-Η κ. Σπινέλλη και ο κ. Κουράκης παρουσίασαν τη μέθοδο και τα αποτελέσματα μιας πολύ ενδιαφέρουσας έρευνας της κοινής γνώμης ως προς ζητήματα ευθανασίας. Τα ερωτήματα, που απαντήθηκαν από ιατρούς, φοιτητές και μη ειδικό κοινό, αφορούσαν κυρίως το κατά πόσον είναι αποδεκτή η ενεργητική ή η παθητική ευθανασία γενικότερα και διερευνούσαν την εξοικείωση του κοινού με τέτοιου είδους ερωτήματα στην πράξη καθώς και την εμπιστοσύνη ως προς τα κίνητρα μιας απόφασης για ευθανασία όταν αυτή δε λαμβάνεται από τον ενδιαφερόμενο αλλά από τους οικείους του ή το γιατρό.
 

Από δεξιά: Δρ Ελένη Ρεθυμιωτάκη, Ομ. Καθ. Καλλιόπη Σπινέλλη, Καθ. Νέστωρ Κουράκης

-Η κ. Ελένη Ρεθυμιωτάκη αναφέρθηκε κυρίως στις "διαθήκες ζωής", την έκφραση δηλαδή της βούλησης του ατόμου να υποβληθεί ή όχι σε μία θεραπευτική αγωγή, σε περίπτωση που το ίδιο το άτομο καταστεί αδύναμο να συναινέσει. Η κ. Ρεθυμιωτάκη ανέφερε χαρακτηριστικά, ότι η "μετάπλαση" του δικαιώματος αυτοδιάθεσης σε "δικαίωμα θανάτου" δύσκολα θεμελιώνεται στην Ευρωπαϊκή έννομη τάξη. Σύμφωνα, όμως, με τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Βιοϊατρική (Σύμβαση Οβιέδο), ο γιατρός οφείλει να λάβει υπόψη τυχόν αντίθετες απόψεις που είχε εκφράσει ο άρρωστος, όσον αφορά κάποια θεραπεία.

-3η Συνεδρίαση. Πρόεδρος ο Καθηγητής κ. Θεοχάρης Παταργιάς. Στη συνεδρία αυτή εξετάσθηκε το ζήτημα από πλευράς θεολογικής και φιλοσοφικής θεώρησης.


Από αριστερά: Ομότιμοι Καθηγητές Ευάγγελος Μουτσόπουλος, Χάρης Παταργιάς και Χρήστος Βούλγαρης





-Ο Ακαδημαϊκός κ. Ευάγγελος Μουτσόπουλος ασχολήθηκε  με την οντολογική θεώρηση της ευθανασίας. Ενδεικτικώς τόνισε ότι  όταν η ανθρώπινη οντότητα παραμένει αδρανής, τότε εμφανίζεται ο καιρός της επέμβασης για τη διακοπή της ζωής, ως καθήκοντος προς κάθε αναξιοπαθούντα που επιθυμεί ευσυνείδητα αυτή τη διακοπή.

-Ο καθηγητής κ. Χρήστος Βούλγαρης, εξέτασε τη θέση του Χριστιανισμού στην ευθανασία. Ο κ. Βούλγαρης ανέφερε ότι ο χριστιανικός ορθόδοξος πολιτισμός αποδέχεται την απόλυτη αξία του ανθρώπινου προσώπου, ιεροποιεί τη ζωή και τον θάνατο ως απλό γεγονός  ως μεταβατικό στάδιο της αιωνίου υπάρξεως.

-Τέλος, η κ. Αγγελική Ζιάκα ανέλυσε τη θέση των διαφόρων θρησκειών στο θέμα της ευθανασίας. Αναφέρει ότι η επίκληση ανωδύνου θανάτου ή η επίσπευση αυτού, προκειμένου να συντομευθεί η αγωνία του πάσχοντος από ανίατη ασθένεια δεν είναι στις προθέσεις καμίας θρησκείας και πρέπει το ειρηνικό τέλος να επέρχεται με φυσικό τρόπο.

Δρ Αγγελική Ζιάκα