The IACUC Handbook, 3rd edition, eds. Jerald Silverman, Mark A. Suckow, Sreekant Murthy, CRC Press, 2014, σελ 827
Η τεκμηρίωση της αναγκαιότητας για τη χρησιμοποίηση ζώων για ερευνητικούς σκοπούς αλλά και η αξιολόγησή της απαιτούν εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία. Η ανάλυση της ταλαιπωρίας στην οποία θα υποβληθούν τα ζώα σε σχέση με το όφελος που θα προκύψει για το κοινωνικό σύνολο, το ζωικό βασίλειο ή το περιβάλλον δεν είναι πάντοτε εύκολο να προσδιοριστεί και να εκτιμηθεί. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αντικειμενική αντιμετώπιση του συγκεκριμένου θέματος είναι η χρησιμοποίηση μιας πολύπλευρης προσέγγισης αποφεύγοντας τις μονομερείς ή πολύ περισσότερο προσωπικές βιωματικές εκτιμήσεις. Είναι προφανές ότι τα άτομα που είτε μετέχουν στη διαδικασία τεκμηρίωσης μιας ερευνητικής πρότασης, με την ιδιότητα του υπεύθυνου ερευνητή, είτε αξιολογούν μια πρόταση ως μέλη μιας επιτροπής αξιολόγησης πρωτοκόλλου, όπως αυτή προβλέπεται στο σχετικό εθνικό και κοινοτικό νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς σκοπούς, θα πρέπει να έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση. Η κοινή λογική, αν και καλός σύμβουλος, χρήζει πάντα τεκμηρίωσης.
Το βιβλίο TheIACUCHandbook αποτελεί κλασικό βοήθημα που απευθύνεται στα μέλη των Ιδρυματικών Επιτροπών για τη Φροντίδα και τη Χρήση των Ζώων (InstitutionalAnimalCareandUseCommittees - IACUC), έτσι όπως αυτές προβλέπονται και λειτουργούν σύμφωνα με το Αμερικανικό δίκαιο. Αποτελείται από 31 κεφάλαια καλύπτοντας σχεδόν όλο το φάσμα της δομής και λειτουργίας των επιτροπών, τον τρόπο αξιολόγησης των πρωτοκόλλων καθώς και εξειδικευμένες θεματικές ενότητες που αφορούν στην αντιμετώπιση του πόνου, την προεγχειρητική, διεγχειρητική και μετεγχειρητική φροντίδα των ζώων, αλλά και την επιθεώρηση των εγκαταστάσεων στέγασης και πειραματισμού ζώων εργαστηρίου. Το τελευταίο κεφάλαιο της τρίτης έκδοσης του βιβλίου είναι αφιερωμένο στην αξιολόγηση των ερευνητικών πρωτοκόλλων βάσει του Ευρωπαϊκό δικαίου και της νέας Οδηγίας 63/2010. Η χρησιμότητα αλλά και η ευχρηστία του βιβλίου έγκειται στο τρόπο παρουσίασης των θεμάτων. Εστιάζεται στα πλέον κοινά ερωτήματα που έχουν αντιμετωπιστεί από τις ιδρυματικές επιτροπές με παράλληλη παρουσίαση της αντίστοιχης νομοθετικής απαίτησης αλλά και της ερμηνείας όπως αυτή έχει δοθεί κατά καιρούς από τα μέλη των επιτροπών αυτών. Με γνώμονα το γεγονός ότι τα θέματα που προκύπτουν κατά την αξιολόγηση των ερευνητικών πρωτοκόλλων είναι κοινά, σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, θεωρούμε ότι το συγκεκριμένο βιβλίο μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμος βοηθός των ατόμων που εμπλέκονται στη χρησιμοποίηση ζώων εργαστηρίου είτε ως μέλη επιτροπών αξιολόγησης είτε ως χρήστες.
Νικόλαος Κωστομητσόπουλος
Ειδικός Λειτουργικός Επιστήμονας Α’ Βαθμίδας
Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών