Bad Pharma: τα παιχνίδια που παίζει η φαρμακοβιομηχανία. Ben Goldacre. Μετάφραση: Γιάννης Σιδέρης. Εκδόσεις Μεταίχμιο 2014, σελ 528
Το βιβλίο Bad Pharma του Άγγλου ιατρού και συγγραφέα Μπεν Γκόλντεϊκρ είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα δοκίμια που κυκλοφορούν αυτό το διάστημα σχετικά με τα φάρμακα. Πρόκειται για βιβλίο εκλαϊκευμένης επιστήμης, το οποίο πραγματοποιεί οργανωμένη και τεκμηριωμένη επίθεση στην παγκόσμια φαρμακοβιομηχανία, χωρίς ωστόσο να παραβλέπει το γεγονός ότι τα τελευταία 50 χρόνια διάφορες καινοτομίες, προερχόμενες από αυτή ακριβώς τη βιομηχανία, έχουν σώσει αμέτρητες ζωές. Σύμφωνα με το συγγραφέα «δεν μπορεί να υπάρξει ιατρική χωρίς φάρμακα,[…] αυτό όμως δε δίνει άλλοθι στις φαρμακοβιομηχανίες να αποκρύπτουν στοιχεία, να παραπλανούν ιατρούς και τελικά να βλάπτουν ασθενείς». Πιο συγκεκριμένα, ο συγγραφέας παρακολουθεί το φάρμακο σε όλα τα στάδιά του: ξεκινάει από την έρευνα των εταιρειών για τη δημιουργία νέων ουσιών και περνάει στις πρώτες δοκιμές σε υγιείς και, στη συνέχεια, σε ομάδες από ασθενείς και μας εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο ένα φάρμακο υποβάλλεται για έγκριση και λαμβάνει άδεια, πώς προωθείται στην ιατρική/νοσοκομειακή κοινότητα και, αν χρειαστεί, τον τρόπο αναβάθμισης και ανάκλησης του όταν παρουσιάζει προβλήματα. Παρουσιάζει επίσης τους λόγους και τον τρόπο απόσυρσης του όταν πια αντικαθίσταται ή αντιγράφεται από άλλα πολύ φθηνότερα «ουσιωδώς όμοια» σκευάσματα – τα γνωστά σε όλους πλέον γενόσημα (για τα οποία ο συγγραφέας δε διατηρεί αρνητική στάση). Το βιβλίο αυτό θα σας φανεί συναρπαστικό διότι αφενός καταπιάνεται με ένα θέμα που μας αφορά όλους ανεξαιρέτως, αφού όλοι μας κάποια στιγμή έχουμε πάρει κάποιο φάρμακο, αφετέρου δε ο συγγραφέας αναπτύσσει τα επιμέρους θέματα με πολύ καλή και λογική σειρά αλλά και με εκλεπτυσμένο χιούμορ, έτσι ώστε να είναι απόλυτα κατανοητό και στον μη μυημένο αναγνώστη – στον οποίο, άλλωστε, απευθύνεται κατά κύριο λόγο. Πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο παρά την έκτασή του, δεν θα σας κουράσει αλλά θα σας ενημερώσει σχετικά με τη βιομηχανία φαρμάκων και θα σας ταράξει καθώς θα σας καταδείξει ότι τόσο οι πανεπιστημιακές μελέτες, που γενικά θεωρούνται αντικειμενικές, όσο και πολλά επιστημονικά περιοδικά συχνά σχεδιάζονται και γράφονται από ανθρώπους που δουλεύουν για φαρμακευτικές εταιρείες, χωρίς να το δηλώνουν. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο συγγραφέας για μερικά από τα πιο σοβαρά και επίμονα προβλήματα της ιατρικής εξακολουθούμε να αγνοούμε ποια είναι η καλύτερη αντιμετώπιση, γιατί δεν συμφέρει κανέναν οικονομικά να κάνει τις απαραίτητες δοκιμές. Αυτά τα προβλήματα μένουν άλυτα, γιατί ενώ κάποιοι έχουν υποστηρίξει ότι έλυσαν πολλά από αυτά, στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν αποτύχει στην πραγματικότητα. Έτσι, τα προβλήματα παραμένουν, και μάλιστα η κατάσταση είναι χειρότερη από πριν αφού ο κόσμος κλείνει τα μάτια ισχυριζόμενος ότι, επιτέλους, όλα πάνε καλά.
Τίνα Διάκου – Stagiaire EEB